Onlangs las ik een bericht van een kennis op Facebook: ze had met haar vriend besloten uit elkaar te gaan. Het regende reacties, zonder uitzondering meelevend. Dit was de kracht van kwetsbaarheid in optima forma. Op het medium waar toch vooral lief en weinig leed wordt gedeeld, zo’n ingrijpende gebeurtenis bekend maken, daar is moed voor nodig.
Kwetsbaarheid tonen: de voordelen
Het is alweer een paar jaar geleden dat de bestseller ‘De kracht van kwetsbaarheid’ van Brene Brown verscheen. Wat waren we het met haar eens: we zouden wat vaker onze onzekerheden, moeilijkheden, enzovoort aan elkaar moeten tonen. Weg met dat ‘keeping up appearances’! Laten we eens wat meer openheid van lastige zaken geven. En laten we wat meer dingen durven doen die ons kwetsbaar maken. Het risico lopen op een struikelpartij. De verkoopcijfers van het boek onderschrijven de behoefte aan meer medemenselijkheid: meer zien dat anderen ook worstelen met situaties, mensen en gevoelens, zorgt dat je je niet de enige voelt. Bovendien beschrijft Brené nog meer voordelen van het tonen van kwetsbaarheid. Je kunt pas je kwetsbaarheid tonen als je het zelf durft te voelen. En emoties kun je niet selectief voelen. Dus met het toelaten van kwetsbare gevoelens, ga je ook positieve emoties intenser voelen.
Met mij gaat het fantastisch!
Is er sindsdien veel veranderd? Wel iets, merk ik, we zijn bewuster dat kwetsbaarheid tonen fijn kan zijn. Toch brengen we het nog lang niet genoeg in de praktijk, naar mijn idee. Zeker niet op Facebook, al is dat wel begrijpelijk en is het ook niet altijd verstandig. Heb jij al eens gelezen dat iemand zijn werk niet goed aan kan? Het opvoeden moeilijk vindt? Moeite heeft met zijn uiterlijk? Of zich geregeld somber voelt? En vooral: hoe dit voor hem/haar is? Niet vaak, denk ik. Daarentegen worden de tijdslijnen gevuld met posts en foto’s van gelukkige gezinnen, fantastische vakanties (terwijl relatietherapeuten het na vakanties extra druk hebben), uitbundige kerstdiners met voorbeeldige families, enzovoort. Als je zelf tegenslag hebt of gewoon niet goed in je vel zit, kan Facebook lastig zijn; het geeft het gevoel dat je de enige bent die het moeilijk heeft.
Waarom kwetsbaarheid tonen lastig is
Waarom zijn we toch zo weinig open over de schaduwkanten van onze levens en over onze kwetsbare emoties? Dit heeft veel met ons idee van controle te maken; het idee dat je veel zelf in de hand hebt of zou moeten hebben. Misstappen, problemen, onzekerheden liggen gevoelig in onze wereld van maakbaarheid. Je relatie en werk heb je immers zelf in de hand toch? En aan je gewicht en onzekerheid kun je gewoon werken. Dit is waarom we het lastig vinden om onze kwetsbaarheden bloot te leggen: we zijn bang voor oordelen. Onze zelf-veroordeling weerhoudt ons onze kwetsbaarheden onder ogen te zien. En dan heb je nog de oordelen van anderen. Die zijn er soms inderdaad. Of onbegrip, dat kan ook pijnlijk zijn. Niet alleen omdat je er zelf controle over zou moeten hebben. Mensen vinden het soms ook lastig om goed op kwetsbaarheid te reageren omdat het niet strookt met een waarde, zoals flink zijn. Of ze denken dat je een advies verwacht, maar hebben geen idee wat helpt. Of jouw pijn raakt hen zo dat ze het liever niet zien.
Kwetsbaarheid is confronterend
En als je je kwetsbaarheid toont, confronteer je anderen ook met hun eigen kwetsbaarheid. Daar hebben veel mensen moeite mee. Maar het feit is: we zijn allemaal kwetsbaar. We kunnen diep gekwetst worden en onze lichaam en geest zijn kwetsbaar. Het leven en mensen zijn veel minder maakbaar dan we graag geloven. Loopbanen stranden, relaties ook, mensen krijgen een burnout of worden depressief, zijn onzeker, doen domme dingen, worden ziek of hebben andere problemen. Dat kan allemaal gebeuren, soms ondanks enorme inspanning om het te voorkomen. Ook willen, voelen of denken we dingen die we niet mogen van onszelf (en soms anderen). Maar openheid helpt ons allemaal onze menselijkheid beter kennen en accepteren. Het maakt je ook authentiek en zorgt dat mensen je beter begrijpen. En bovenal zorgt het voor onderlinge verbinding, onze allergrootste menselijke behoefte.
De drempel verlagen
Moet iedereen nu zijn kwetsbaarheden en problemen delen op Facebook? Als dat goed voor je voelt, zeg ik: doen. Ik vind het verfrissend, moedig en goed voor de mensheid. Maar als het niemand anders aangaat, of als het niet goed voelt, doe het dan maar niet. Beginnen bij de mensen die real life dichtbij je staan is belangrijker. Probeer het eens: vertellen wat je dwars zit, wat je moeilijk vindt, wat een situatie met je doet. En doe dat dan bij mensen met wie je een ongecompliceerde relatie hebt. Begint iemand advies te geven waarop je niet zit te wachten, vraag dan of de ander alleen maar even wil luisteren. Leg uit dat hij je daarmee het meest helpt. Maar grote kans dat iemand zelf ook iets kwetsbaars deelt. Je hebt namelijk de drempel verlaagd.
Kwetsbare dingen doen
Kwetsbaar word je ook door dingen te doen of te zeggen die je na aan het hart liggen. Je liefde voor iets of iemand naar buiten brengen, of iets zeggen wat je moeilijk vindt, het maakt je kwetsbaar omdat anderen er dan op kunnen reageren, en omdat het misschien niet uitpakt zoals je wilt of dacht. Maar vroeg of laat moeten we allemaal leren omgaan met onze kwetsbaarheid, met teleurstellingen, pijn. Hoe eerder, hoe beter, gezien de vele voordelen. Probeer het! Grote kans dat het tot veel goeds leidt. Zie het als een oefening in moed. ‘Kwetsbaarheid is de beste maatstaf voor moed’, aldus Brené Brown.
Vind je het moeilijk om je kwetsbaar op te stellen? Ik kan je als coach daarbij ondersteunen.
Brené Brown’s boek ‘De kracht van kwetsbaarheid‘ vind je hier. Haar Tedtalks hieronder zijn ook geweldig.
