De liefde biologisch verklaard, dat is wat je vind in het boek van wetenschapsjournalist Mark Mieras. Hij zocht uit hoe wij in ons liefdesleven biologisch bepaald worden. “Wat je ruikt, ziet en hoort, daarvan ben je je amper bewust, maar het bepaalt wel je partnerkeuze. De pil heeft hier ook invloed op.

De liefde biologisch verklaard

Hoe verklaar je partnerkeuze biologisch?

“Vrouwen letten onbewust op het testosteron gehalte van een man. Een zware stem betekent veel testosteron. Dat geldt ook voor brede schouders en een brede kaak. Vooral vrouwen onder de 30 jaar zijn daar gevoelig voor. In de prehistorie waren mannelijke mannen belangrijk, maar ook nu vrouwen niet meer afhankelijk zijn van mannen zijn deze basale instincten nog diep verankerd. Het is allemaal gericht op voortplanting, op het verspreiden van je genen. Bij het eerste contact meten je hersenen onbewust kenmerken die daarop van invloed zijn. De belangstelling die de ander voor jou heeft is zo’n kenmerk. Het moet wel zin hebben om energie in hem te steken. Daarnaast telt voor vrouwen de geur van een man. Daaruit maakt ze veel op over zijn afweersysteem. Dat moet afwijkend zijn van haar eigen afweersysteem, zodat het nageslacht een veelzijdig afweersysteem krijgt, waardoor de kans om te overleven groter is.”

En hoe zit dat bij mannen, hoe wordt hun partnerkeuze biologisch beïnvloed?

“Zij letten onbewust op vruchtbaarheid en zorgzaamheid. Vrouwen met een zandloperfiguur hebben veel oestrogeen en bezitten deze vrouwelijke eigenschappen in hogere mate. Vandaar dat mannen visueel zijn ingesteld en vallen op vrouwen met volle lippen en borsten, een slanke taille en ronde heupen. Natuurlijk zijn er ook mannen die vallen op vrouwen met meer testosteron, die wat grover gebouwd zijn en een sterke kaaklijn hebben. Dat zijn vaak mannen die zelf minder testosteron hebben. In het algemeen zijn vrouwen met meer testosteron seksueel actiever. Mannen vinden deze vrouwen dan ook vaak aantrekkelijk, maar omdat ze onbewust vermoeden dat ze minder trouw zijn, willen ze er minder graag nageslacht mee krijgen.”

Waardoor voel je dat je bij elkaar hoort?

“Tijdens de eerste hevige verliefdheid denk je dat al te voelen maar dat is eigenlijk bedrog van je hersenen. Als je verliefd bent, werken je hersenen minder goed en ben je in feite minder toerekeningsvatbaar. Je ziet minder leuke aspecten van je geliefde over het hoofd; je hebt die spreekwoordelijke roze bril. Verliefdheid is de opstap naar het echte gevoel van liefde en verbondenheid. Dit zit ‘m vooral in positieve gezamenlijke herinneringen. Je hersenen bouwen die heel gericht op. Ware liefde is dus iets wat je zelf schept door samen veel positieve dingen mee te maken. Het is ook belangrijk dat je elkaar steunt in moeilijke tijden, maar nog belangrijker zijn de mooie herinneringen die je deelt. Je moet het dus zelf waar maken.”

Als we biologisch aanvoelen wie bij ons past, waarom is het huwelijk dan zo vaak een strijd?

“Het romantische huwelijk, zoals wij het kennen, bestaat pas sinds de 18de eeuw. Daarvoor had je gearrangeerde huwelijken, waarbij de partners er vaak minnaars en minnaressen op na hielden. Met de een ging je door het leven, van de ander kreeg je liefde. Tegenwoordig zijn de verwachtingen hoog gespannen en willen we alles uit een persoon ‘halen’. We vinden ook dat je maar voor één persoon romantische gevoelens mag hebben. Dat is geen geringe opgave. Vreemdgaan is dan ook een veel voorkomend gevolg. Op zich zou een open relatie een oplossing kunnen zijn voor dit spanningsveld, maar daar steekt de jaloezie vaak een stokje voor. In feite is jaloezie een uiting van angst om iemand kwijt te raken. Terwijl een affaire helemaal niet hoeft te betekenen dat er iets mis is met je relatie. Je kunt je realiseren dat de puzzel van twee mensen nooit helemaal klopt en ruimte geven aan elkaar. Maar liefde en jaloezie zijn beide zeer oude emoties die heel diep zitten en moeilijk te beteugelen zijn. Daardoor is liefde altijd een strijd.”

Veranderen onze oerinstincten niet?

“Wat in onze genen vast ligt, verandert heel langzaam. Dat is een traag proces. De cultuur en onze intelligentie ontwikkelen zich veel sneller. De liefde heeft zich sterk ontwikkeld maar die verouderde oerinstincten drijven ons tegelijkertijd ook nog. Daarom is liefde vaak zo ingewikkeld, en dat zal het nog heel lang blijven ook.”

 Je zegt: “liefde is een vorm van zelfontwikkeling.” Waarom?

“Mensen hebben vaak het idee dat de ander hen gelukkig moet maken. Dat ontwricht huwelijken. Je moet jezelf gelukkig maken, de verantwoordelijkheid daarvoor kun je niet bij de ander leggen. Bevredigende liefde is iets actiefs: het zit ‘m in van de ander houden, de ander steunen door dik en dun en niets liever willen dan die ander gelukkig te zien. In die toestand ontwikkel je jezelf optimaal. En wie zich ontwikkelt wordt gelukkig. Ook door de strijd die je met elkaar levert, ontwikkel je jezelf – zonder wrijving geen glans, zo zit dat echt. Het zorgt ervoor dat je niet indut. Het houdt je alert en dat is goed voor je.”

Hoe verhoudt de invloed van onze oerinstincten zich tot andere factoren die een rol spelen bij onze partnerkeuze, zoals opvoeding en cultuur?

De liefde is inderdaad onderhevig aan culturele invloeden en je opvoeding. Je ouders hebben bepaalde verwachtingen en waarden voor wat een goede partner is, die je vaak onbewust overneemt. En in het ene tijdperk is mollig en lelieblank een schoonheidsideaal, terwijl dit in een andere tijd tenger en gebronsd is. Maar er is een onveranderlijke en universele basis die in onze genen vast ligt. Vaak beredeneer je achteraf waarom je op iemand bent gevallen, maar wat er nu werkelijk speelt op het moment suprême – wat je ruikt, ziet en hoort – daarvan ben je je amper bewust. Maar dat is wel wat in eerste instantie je keuze bepaalt.

“Wat kun je doen om bij elkaar te blijven als het niet lekker loopt? “

Samen veel positieve herinneringen creëren. Je hebt een fenomeen genaamd ‘zwanen’. Dat zijn mensen die hun hele leven op hun partner verliefd blijven. Dit is deels genetisch, maar wat we van ze kunnen leren is dat bevredigende seks en avontuur een zeer positief effect hebben op je relatie. Het is dus de moeite waard om daar energie in te steken. En avontuur bedoel ik ruimer dan samen bungeejumpen of lange reizen maken. Ook samen naar het theater gaan en samen kinderen krijgen is avontuur.”

Liefde. Wat hersenonderzoek onthult over de klik de kus en al het andere, Mark Mieras, Uitgever: Nieuw Amsterdam, € 20,99.

Gaat het niet goed in de liefde, of in je relatie?? Ik kan je als coach of relatietherapeut daarbij ondersteunen.