Moed, je hebt er een flinke portie van nodig in het leven. Maar wat als de moed zelfs je schoenen heeft verlaten? Of wat als moed niet bepaald jouw middle name is? Soms is moed verzamelen nodig om iets te doen wat je graag wilt of moet, zoals nu in mijn geval. Een lesje moed sprokkelen.

Besneeuwde boom in roze licht van zonsondergang 

Ik voel mij niet moedig

Vrijdag heb ik een afspraak met een uitgever. Een uitgever die mooie boeken maakt, een grote. Het bedrijf zit waarschijnlijk in een imposant gebouw waar ik mij calimero voel. Ik zou dolblij moeten zijn dat ze interesse hebben in mijn boek, maar ergens hoop ik dat de afspraak niet doorgaat. Want ik kan het niet, een boek schrijven. Ik heb artikelen en columns geschreven, zelfs af en toe voor magazines als Linda. kek MAMA, Wendy; ik heb zelf tijdschriften bedacht en uitgegeven; maar een boek… Ik ga de uitgever teleurstellen en mijzelf voor gek zetten. Ik kan deze druk ook helemaal niet aan, ik moet er maar niet aan beginnen. Straks loopt thuis ook nog alles in de soep en Jan Steen kan al een puntje aan ons huishouden zuigen. Nou ja, dit soort gedachten buitelen door mijn hoofd. Mijn moed heeft zelfs mijn schoenen in de steek gelaten.

Moed weg

Dit is waardoor de moed je soms in de schoenen zinkt: er is een uitdagende situatie die je angst inboezemt. En daardoor slaat je hoofd op hol en krijg je allemaal negatieve gedachten, die moeten bewijzen dat je angst terecht is. Dit is een onbewust proces. Ons brein is zo gemaakt dat we heel alert zijn op gevaren. We verkeren al heel lang niet vaak meer in levensgevaar zoals in de oertijd, maar zo beleven we onschuldige situaties soms wel. Oftewel: ergens in de evolutie is er iets misgegaan met ons brein, dat snapt maar niet dat je niet dood gaat aan een confrontatie of iets anders doen wat je eng vindt. Er is natuurlijk wel verschil: de een is angstiger aangelegd (dus vaak ook onzekerder) dan de ander. Fijn voor de een en balen voor de ander. Echt balen, want het is niet fijn om wat angstig aangelegd te zijn. Gelukkig hoeft dat moed niet in de weg te staan.

Moed met angst

Nu denk je misschien: maar hoe komen we dan van die angst en nare gedachten af? Nou, dat moet je vooral niet te hard proberen. Ga ze niet wegdrukken, dat kost veel energie en het helpt niet. Je raakt er uitgeput van en je stompt jezelf zo ook af. Moed is niet zonder angst een uitdagende situatie aangaan, zoals een lastig gesprek of een nieuwe baan. Moed is ondanks je angst iets doen wat je wilt of nodig vindt. Je moedig voelen is dus niet vrij van angst zijn. Je moedig gedragen is niet zonder angst iets doen. Mensen die beweren dat zij geen angst voelen bij uitdagende situaties, drukken ofwel hun gevoel weg, of ze noemen angst anders, bijvoorbeeld stress of onzekerheid. Of ze zijn psychopaat (die hebben echt geen angst). Ben je angstig aangelegd, dan is het wel fijn om te weten dat je dus alles behalve psychopaat bent (ik doe een poging het positief te bekijken).

Wanneer heeft moed zin?

Moed heeft zin als je iets doet wat goed voor je is, of voor een naaste. Dit wil ik hier benadrukken, want het mag duidelijk zijn dat moedig zijn energie kost. Dan moet het dit wel waard zijn! Choose your battles wisely. Dit is een goed advies voor het leven in het algemeen. Ga niet moedig lopen doen voor iets onbenulligs. En al helemaal niet om moedig over te komen op anderen of omdat je denkt dat anderen moed van je verwachten. Ook is het belangrijk bij moedige keuzes om je belastbaarheid in te schatten. Iedereen snapt dat het niet handig is om met hoogtevrees te gaan bungeejumpen. Maar er zijn er veel voorbeelden die, weliswaar subtieler, op hetzelfde neerkomen: te moedig doen voor iets wat het niet waard is. Bungeejumpen is alleen de moeite waard als de angst voor het springen niet te groot is.
Goed om te weten: als je in een moeilijke fase zit, kun je minder aan, ook minder emoties. Ga dan niet te moedige dingen doen. Wees een beetje lief voor jezelf. Kijk ook even hier hoe je weer innerlijke kracht kunt krijgen.

Te veel moed, overmoed, hoogmoed

Overmoedig zijn of hoogmoed hebben is niet handig. Maar probeer dit toch niet krampachtig te voorkomen. Ook ik ben wel eens onderuit gegaan na enige overmoed in het verleden. De blauwe plekken trekken wel weg, maar de herinnering blijft. Ik zie die als een reminder om mij te beschermen tegen al te moedig gedrag. Nadeel van een overmoedige uitglijder kan zijn dat je jezelf minder gaat vertrouwen, zoals ik nu heb met dat boek. Misschien helpt het om je te bedenken dat je niet kunt leven zonder af en toe te struikelen. In ieder geval worden die saaie wandelpaden op een gegeven moment wel erg voorspelbaar. Af en toe uit je comfortzone komen en eens een andere weg inslaan is goed voor je. Gun jezelf die uitglijders. En mag van jezelf pijn hebben als je bent gevallen, de tijd nemen om je wonden te likken. Je hoeft niet meteen hup weer op te staan. Je staat heus wel weer op, op jouw moment. Dat mag dan op zijn Bambi’s, met van die fragiele, bibberende pootjes, die alle kanten op glijden. Op een gegeven moment krijg je wel weer grip op de grond onder je voeten, wat heet: op spekglad ijs. Maar wel handig om te proberen te voorkomen dat je harder valt dan je aankunt. Enfin, hier mijn tips om moedig te zijn:

1 Is het je moed waard?

Bedenk eerst goed of de situatie waarvoor je moed verzamelt jouw energie waard is. Is het echt de moeite waard? Wat kan het je opleveren? Is het mogelijke resultaat goed voor jou of voor iemand waarvoor jij iets wilt betekenen? Wees heel eerlijk, zie alles onder ogen. Vraag jezelf een paar keer met veel ongeloof: ècht?! En wat als het niet gaat zoals je wilt, hoe zou dat zijn? Wil je het dan nog steeds? Is het daarvoor belangrijk genoeg voor jou? Ik wil je niet ontmoedigen, ik probeer je te helpen heel bewust te kiezen. Als mogelijke problemen je afschrikken, bedenk dan ook weer dat je meestal meer veerkracht hebt dan je vooraf denkt. In mijn geval denk ik dat het de moeite waard is om het boek te schrijven. Ik hou van schrijven en tastbare dingen maken. En ik heb de ijdele hoop dat mensen er iets aan kunnen hebben. Of dat het ze in ieder geval een leuke tijd bezorgt voor de duur van het boek.

2 Vergroot je belastbaarheid

Als moed niet betekent dat je zonder angst bent, betekent het dus dat je je angst moet kunnen ‘dragen’ als je moedig wilt zijn. Daar is wat zelfkennis voor nodig over je draagkracht, je belastbaarheid. Afgelopen weekend sprak ik een vrouw met een familiegeschiedenis waarin depressie een hoofdrol speelt. Zelf had ze ook geregeld met een doosje antidepressiva in haar handen gestaan. Maar ze redde het toch steeds weer zonder medicijnen. En dat kwam doordat ze haar belastbaarheid kende en er rekening mee hield. Zo wist ze dat elke verandering in haar leven haar kwetsbaarder maakte voor depressie en veel energie kostte. In zo’n situatie gaat ze een tijdje om 20 uur naar bed. Verder leeft ze gezond, ze drinkt niet en sport geregeld. Doordat ze zo goed voor zichzelf zorgt, zit ze goed in haar vel. Ze vond zichzelf nooit zo fantastisch en zelfs dat is beter aan het worden. Haar verhaal geeft aan wat je zoal kunt doen om je belastbaarheid te vergroten. De meeste mensen hebben niet zoveel zelfzorg nodig als deze vrouw, maar wel meer dan ze denken. Zelfzorg is niet soft maar bittere noodzaak!

3 Moed uit je geliefden ‘halen’

Steun krijgen uit je omgeving is fijn als je iets uitdagends doet, hoe klein ook. En meestal wil je partner of een vriend, vriendin je ook wel steunen. Ze weten alleen vaak niet hoe. Als ik iemand vertel over mijn boek en mijn twijfels, klinkt het al snel: jawel joh, dat kun jij. Doen hoor! Heel lief bedoeld, maar voor veel mensen werkt het niet. De positieve opmerkingen komen wel binnen, maar verdwijnen net zo snel weer door een inwendig afvoerputje, in de ziel, het brein, waar dan ook. Je kunt dus beter zelf vragen om wat jij nodig hebt, wat jou helpt. Bijvoorbeeld gewoon een luisterend oor. Het is fijn als gevoelens van twijfel eerst worden erkend. Als er eerst geluisterd wordt. Als twijfel er ook mag zijn. En daarna is het fijn als je wat bevestiging krijgt. Wat je daarvoor kunt doen, is vragen wáárom de ander denkt dat je het kunt. Dan geeft diegene je hopelijk wat tastbaar bewijsmateriaal dat je moed geeft. Bijvoorbeeld dat jij altijd zo rustig blijft bij een lastig gesprek, dat je in het verleden al vaker wist wat je moest doen in lastige situaties, dat er mensen klaar staan om je te helpen, etcetera. Het is wel handig om steun te zoeken bij mensen van wie jij het gevoel hebt dat zij goed zien hoe de vork in de steel zit.

4 Niet kijken of je het kunt, maar hoe

Blijf niet te lang energie steken in de vraag óf je het kunt, dat moedige gedrag; die confrontatie aangaan, je grenzen aangeven, alleen gaan wonen, die baan. Laat het los. Bedenk liever hoé je het kunt doen. Welke eigenschappen heb je die nu van pas komen? Je kunt denken aan humor, veerkracht, doorzettingsvermogen, empathie, leervermogen, etcetera. Welke ervaringen en daaruit voortgevloeide wijsheden van jezelf en anderen kun je gebruiken? Wat werkt voor jou, wat niet, wat zou kunnen werken? En bedenk hoe je jezelf kunt voorbereiden. Als je gesprekken lastig vindt, kun je ze oefenen. Als je een baan eng vindt, bedenk dan wat je kunt bijleren (en dat het gros van je nieuwe collega’s vaak ook niet zo zeker van zichzelf is). En als je wilt scheiden, zoek dan uit hoe je dingen kunt regelen. Kijk af bij anderen die je voorgingen en onderzoek welke hulpbronnen er zijn.
Ik heb bijvoorbeeld bedacht dat ik een positief kritische meelezer kan zoeken. En ik kan gaan praten met mensen die al een boek hebben geschreven.
Het helpt om dit met anderen te bedenken. Een beetje out-of-the-box is dan leuk. Maak het luchtig.

5 maak het kleiner

Mijn moeder besloot drie jaar geleden mijn vader te verlaten. Het was niet alleen een pijnlijke tijd, maar ook een angstige. Ze vond het eng en had heel veel moed nodig. Ze had nooit op zichzelf gestaan. Hoe moest ze alles regelen? Een woning, internet, financiën. Het was niet niks. Ze vertelde aan mijn zus dat ze het gevoel had dat ze een hele hoge berg over moest. En die gaf toen een gouden tip: “Kijk niet omhoog naar die berg, maar zet een stap, richt je op die stap en zet daarna de volgende.” Een stap zetten is namelijk niet zo eng en overweldigend als een berg beklimmen. Eigenlijk is dit heel mindful. Je richt je op het hier en nu. Het is goed vooruit te kijken en proberen te overzien wat er gaat gebeuren en wat je te doen staat, maar laat het daarna los en richt je op het huidige moment. Dat is het enige moment dat je iets kunt doen. En, niet onbelangrijk, ook het enige moment dat je leeft. Je kunt niet in de toekomst leven, dat is niet echt leven. En in het nu zijn er ook altijd mooie dingen te vinden waaruit je kracht kunt halen. Dit klinkt heel logisch, iedereen begrijpt dit, maar als je gaat opletten waar je bent met je aandacht, ontdek je hoe weinig je in het nu bent. Gemiddeld maar zo’n 20 procent van de tijd. Okee, dat is weer een ander issue, dit is een mooie video die daar over gaat.

6 Omgaan met angst als je moedig moet zijn

Maar wat nu met die nare angst? Want die krijg je ondanks bovenstaande tips toch als je moedig ‘moet’ zijn. Wat je dan kunt doen is dit: zeg tegen jezelf dat je al veel vaker moedig bent geweest en dat je ondanks de angst die je toen voelde nog steeds leeft! Nare gedachten en emoties komen en gaan, ze blijven goddank niet full-time en eeuwigdurend aan je kleven (als dat wel zo is, gun jezelf dan hulp). Nare emoties zijn niet prettig, maar het leven is niet alleen maar prettig. Eigenlijk is dat de echte crux: we willen geen lastige emoties. We zijn gehecht aan prettige gevoelens en hebben een afkeer van onprettige emoties. Daardoor drukken we die het liefst weg, of gaan om allerlei situaties heen. Terwijl het soms beter is om ze aan te gaan. Ben je daar nog niet aan toe, wees dan niet te streng voor jezelf. Soms duurt moed verzamelen lang.

7 Geloof je gedachten niet

Die angst en nare gedachten zijn geen feiten, geen waarheden. Het zijn producten van je brein, die vaak maar matig overeenkomen met de werkelijkheid. Misvormde reflecties zeg maar. Misschien haakt de uitgever af als ze mij gesproken heeft, misschien wordt het boek prut. Maar misschien gaat het allemaal wél goed en gaan mensen het kopen! misschien best veel mensen. Gedachten kun je zien als concepten die je kunt onderzoeken. Je kunt jezelf vragen of je 100 procent zeker weet dat de inhoud van je negatieve gedachten klopt. Of er misschien een reden voor twijfel is. Of het ook anders zou kunnen zijn. En hoe plausibel dat is. Dit kan echt helpen. Zet je eigenwijsheid overboord, trap niet in de valkuilen van je bovenkamer! Laat twijfel over je negatieve gedachten toe, probeer een kiertje te vinden.

8 Anders met je angst omgaan

Wil je nog beter met je angst omgaan? Dan werkt de mindfulness aanpak goed. Probeer te kijken of je je anders kunt verhouden tot je angst. Of je kunt accepteren dat die er is. Je kunt kijken hoe angst er eigenlijk uitziet en wat er met je gebeurt als je angst voelt. Met deze mindfulness aanpak kom je uit je hoofd, doorleef je emoties (die dus niet oppotten of onderdrukken) en neem je wat afstand waardoor je weer rustig kunt worden. Dit is best lastig bij hevige emoties, die eisen je aandacht telkens weer op, veelal volledig. En ze zorgen dat je brein niet-helpende gedachten blijft produceren. Maar oefening baart kunst. Je creëert ruimte om te doen wat goed voor je is, en vaak ook voor je omgeving.

Succes met je moed! Neem de tijd om die te vinden op jouw manier en in jouw tempo.

Coaching

Wil je hulp bij het moed verzamelen?
Ik bied individuele coaching aan mensen die worstelen met een probleem.

Mindfulness

Ik ben ook gecertificeerd mindfulness trainer, de training is effectief bij piekeren, stress en zorgelijkheid. Meer over mijn privé mindfulness training in Amsterdam IJburg.