Bochtige weg door bos. Sfeerbeeld bij het blog: Ontwikkel je wilskracht en bereik wat je wilt van coach en relatietherapeut Lisette Wevers in Amsterdam

Je kunt wilskracht vergroten

Een paar kilo afvallen, stoppen met roken of twee keer per week hardlopen … waarom is het toch zo moeilijk vol te houden? We hebben er een flinke dosis zelfbeheersing en wilskracht voor nodig en de een heeft hier nu eenmaal meer van dan de ander. Gelukkig hoeven we ons hier niet zomaar bij neer te leggen, je kunt je wilskracht namelijk vrij gemakkelijk vergroten. Psycholoog en wetenschapper Dr. Roy Baumeister doet al jaren onderzoek naar dit onderwerp.

Wilskracht is nodig voor succes

Dr. Roy Baumeister: “Zelfbeheersing en wilskracht zijn de tools voor succes in het leven.  Weinig wilskracht is een tool voor falen. Zelfbeheersing is het vermogen om verleidingen te weerstaan, gefocust te blijven op een veeleisende taak en je eigen gedrag te veranderen. Het is het vermogen om iets te willen en dat ook uit te voeren. En om je zelfbeheersing te bewaren, is wilskracht nodig.” In een van zijn onderzoeken liet de psycholoog een groep testpersonen een aantal weken een pieper dragen. Elke keer als de pieper afging, moesten ze bijhouden of ze op dat moment een verlangen hadden en of ze dit konden weerstaan. Hieruit bleek dat de testpersonen de helft van de dag naar iets verlangden, of het nu ging om de wereld verbeteren, seks of zin in een dropje of een kopje thee. De helft van die tijd konden ze de verlangens weerstaan. Baumeister: “Dit betekent dat wij gemiddeld wel drie tot vier uur per dag bezig zijn met het aanspreken van onze wilskracht!”

Zelfbeheersing en wilskracht hebben grenzen

Opvallend is de conclusie van Baumeister dat zelfbeheersing en wilskracht niet oneindig zijn. “We hebben een beperkte reserve aan wilskracht. Wanneer we het gebruiken, hebben we daarna minder tot onze beschikking en wordt weerstand bieden lastiger. Ook als de ‘taak’ erna niets te maken heeft met datgene waarvoor we onze wilskracht eerder hebben ingezet.” Dit gebeurt dagelijks en verklaart ook waarom je op het ene moment heel makkelijk iets kunt volhouden en een volgend moment geen weerstand kunt bieden. Baumeister vergelijkt wilskracht met een spier. Net als een fysieke spier wordt wilskracht aangedreven door glucose in het bloed en kan na gebruik vermoeid raken. Maar andersom werkt het ook. Net als bij een spier kun je wilskracht versterken door ten eerste iets te eten om de glucose in het bloed weer aan te vullen en ten tweede door een periode te ‘sporten’ ofwel te oefenen. “Je wilskracht versterkt en de reserve wordt vergroot als je bijvoorbeeld twee weken dagelijks een bepaalde simpele oefening doet, zoals rechtop zitten als je eraan denkt en zo werken aan je houding. Op deze manier train je als het ware de ‘spier’ ofwel de wilskracht.” 

Wilskracht trainen

Psycholoog Dr. Alice Boyes is ervaringsdeskundige op dit gebied. Om haar wilskracht te trainen, bedacht ze verschillende projecten die ze ’30 days projects’ noemt en deelt op haar website, blog en Facebook. Ze nodigt mensen uit om met haar mee te doen en zo ook hun wilskracht te trainen en te vergroten. Dr. Boyes: “De projecten variëren van dertig dagen een korte meditatie, dertig dagen elke dag iets doen wat ik nog nooit eerder heb gedaan tot dertig dagen iets weggooien wat niet meer van nut is. Deze kleine uitdagingen aangaan, en tot mijn eigen verbazing merken dat ik het gewoon dertig dagen kan volhouden, gaf me meer zelfvertrouwen om nieuwe dingen aan te gaan in mijn leven en versterkte mijn kracht om ook een volgend project vol te houden.” Die dertig dagen koos Alice niet zomaar. Uit onderzoek is gebleken dat de verandering die je hebt doorgevoerd na dertig dagen een gewoonte wordt. Ook is het prettig om een verandering die je graag wil doorvoeren op deze manier op te delen in overzichtelijke ‘blokken’. Hierdoor zit je niet tegen één grote levenslange verandering aan te hikken. Als je het dertig dagen hebt volgehouden, kun je bepalen of je het nog dertig dagen wil doen, tot het uiteindelijk gewoon(te) is geworden. Baumeister: “Oefenen qua zelfbeheersing op één thema, bijvoorbeeld een dagelijkse meditatie of werken aan je houding, werkt door op allerlei gebieden in je leven. Mensen roken en drinken minder, houden hun huis beter schoon, eten gezonder en hebben minder last van uitstelgedrag.” Uit onderzoek blijkt verder dat we ongeveer een half uur per dag bezig zijn om toch iets te doen wat wij op een eerder moment hadden weerstaan. Af en toe falen, hoort er volgens de onderzoeker dus gewoon bij!

De valkuil van wilskracht

Maar falen is lastig als je graag dingen goed wilt doen of de controle wilt houden. Iets wat heel menselijk is en bovendien vaak een onbewust proces. Coach en counselor Gerald Beeck werkt volgens de principes van het boeddhisme. Hij geeft workshops ‘Feel the Fear and Do it Anyway’ naar het gelijknamige boek van Susan Jeffers, waarin actie en kracht belangrijke onderwerpen zijn. Gerald Beeck: “De valkuil van wilskracht is dat je iets wilt afdwingen, iets perfect wilt doen en de controle wilt houden. Als je wilskracht vergelijkt met het maken van een vuist dan gaat daar heel veel energie naartoe. Om te bereiken wat je wilt, hou je het een tijdje vol, maar op een gegeven moment laat je de vuist los, omdat het niet anders kan. En op het moment dat je loslaat, volgt ontspanning.” Het is dus belangrijk om te durven zien dat er, hoe je ook je best doet, een moment komt waarop je het even niet volhoudt. Dat accepteren, geeft rust en helpt je juist vooruit. Je kunt dat wat je door middel van wilskracht wilt veranderen ook juist gebruiken om je neiging tot perfectionisme wat los te laten, of om hierin te oefenen met bijvoorbeeld de ‘30 dagen projecten’ van Alice Boyes. Dr. Boyes: “Wees dan lief voor jezelf. Sta jezelf toe om af en toe een dag over te slaan of doe wat minder dan je had gepland als je moe bent of het druk hebt.”

Kleine stapjes naar meer wilskracht

Een sleutel tot het vergroten van je wilskracht is het nemen van kleine stapjes richting je doel. En dit is meteen ook dé manier om eventuele (al dan niet onbewuste) angsten die samengaan met de verandering te overwinnen. Dr. Boyes heeft dat door middel van haar projecten zelf ervaren. Dr. Boyes: “Van te voren twijfelde ik aan mijn vermogen om zoiets vol te houden, maar tot mijn eigen verbazing lukt dat vaak heel makkelijk en heb ik er ook nog plezier in! Daardoor heb ik ervaren dat ik eigenlijk alles in mijn leven kan veranderen door er kleine stapjes naartoe te zetten.” Volgens Baumeister is het beter niet alles wat je wilt veranderen in een keer aan te pakken. Baumeister: “Steeds als je wilskracht gebruikt om een verandering in je leven door te voeren, blijft er minder over voor de volgende verandering. Begin dus pas aan het doorvoeren van de volgende verandering als de eerste is geslaagd. Bovendien zal de ‘spier’ oftewel wilskracht versterken door het slagen, waardoor je meer reserve hebt voor de volgende uitdaging.” Begin dus met iets wat makkelijk voor je is en bewaar de moeilijkste uitdaging, zoals bijvoorbeeld stoppen met roken, voor het laatst als er reserve is opgebouwd. En wees lief voor jezelf als het eens tegenzit. Boyes: “Ik mag van mezelf af en toe een dag overslaan en zorg dan dat ik het de volgende dag gewoon weer oppak. Ik ga het niet inhalen door de volgende dag iets dubbel te doen of te laten, maar pak het gewoon weer op waar ik was gebleven. Dat werkt!”

Inspiratie voor meer wilskracht

* In het boek ‘Wilskracht.’ van Dr. Roy Baumeister (Uitgeverij Nieuwezijds) kun je meer lezen over dit onderwerp. €20.00

* Meer informatie over de ‘30 dagen projecten’ van Dr. Alice Boyes vind je op AliceBoyes.com.

Tekst: Michèle Bevoort, lifecoach en auteur van ‘Pure reisgidsen’, ‘I love me’ en ‘Voel je sparkle’