Nare emoties gaan minder met je aan de haal als je er mindful mee omgaat. Dit is vooral handig als je in het sociale verkeer wel eens een gifpijl afvuurt als iemand je raakt, irriteert of als je gewoon niet lekker in je vel zit. Mindfulness leert je goed omgaan met pijnlijke emoties.
Een ander de schuld geven
Laatst op televisie: een van de deelnemers van een talentenjacht, een zangeres, moest eruit en zei over een medekandidaat, die wel door mocht: “Zij maakte er een zootje van bij het oefenen en nu mag zij door, dat vind ik het ergst.” Het kan best zijn dat die medekandidaat chaotisch was, maar wat er waarschijnlijk gebeurde is dat de pijn van het verlies van de zangeres werd vervormd tot jaloezie of boosheid, waarbij pijn op een ander wordt geprojecteerd. En de vermeende veroorzaker van de pijn moest gestraft worden, dus werd er een giftige pijl afgeschoten.
Afreageren
Bijna iedereen reageert pijnlijke emoties wel eens af op een ander, in de vorm van een sneer, een verwijt, een steek onder water of een kwetsende, kleinerende of manipulerende opmerking. Het zijn geen bewuste stappen en keuzes; de emotie gaat met je aan de haal en richt zich naar buiten. Woede, irritatie en jaloezie zijn naar buiten gerichte emoties, die je het gevoel moeten geven dat je nog iets kunt doen; ze stellen uit dat je pijn voelt. Ze zijn als het ware een schild tegen nog pijnlijker gedachten of gevoelens. Veel mensen hebben gedragspatronen ontwikkeld die hen moeten beschermen tegen pijnlijke emoties. Dit houdt je weg van je ware gevoel en zorgt voor vervreemding van jezelf.
Mindfulness en emoties
Mindfulness houdt in dat je in het moment bent, zonder oordeel. Je ziet en erkent wat er is. Mindful met gevoelens omgaan betekent het gevoel erkennen en er laten zijn. Als je boosheid of irritatie er laat zijn, kun je vertrouwd raken met dat gevoel. Dat wil je misschien niet, maar het is goed om ook lastige emoties te leren kennen. Zodra ze dan weer de kop opsteken, herken je ze en kun je goed handelen. Ook kun je, door het gevoel toe te laten, gaan voelen wat er onder zit: onzekerheid, angst, verdriet. De deelneemster van de talentenjacht vond het natuurlijk verschrikkelijk dat ze eruit lag en haar automatische patroon – de schuld zoeken bij anderen – moest voorkomen dat ze de pijn voelde. Mindful met emoties omgaat betekent gewoon de emotie voelen, en er niet over denken, het analyseren of er automatisch op reageren, bijvoorbeeld door af te reageren op anderen. Je gaat als het ware naast je emotie zitten en zegt: ‘Kom maar, je mag er zijn’. Je maakt het gevoel niet groter met dramatische gedachten. Gewoon even gaan zitten, de ogen sluiten en het gevoel toelaten. Dat kan heel heftig zijn, maar emoties willen doorleefd worden; daarna volgt meestal ontspanning.
Bevrijdend
Puur voelen kan heftig zijn, maar het is ook bevrijdend. Je heft je onbewuste weerstand tegen het gevoel op, dat geeft meteen ontspanning. En je gaat je sterker voelen als je merkt dat je die gevoelens aan kunt. Je bent er nu ook voor jezelf, je mag er zijn met al je gevoelens. Bovendien, als je er een gewoonte van maakt nare gevoelens weg te stoppen, raak je vervreemd van jezelf en voel je niet goed meer wat je nodig hebt. Als een emotie je erg overweldigt, kun je zoeken naar je anker, je thuisbasis in jezelf. Misschien is dat je adem die je diep in je buik voelt, of misschien je hele lichaam. Richt daar dan je aandacht op. Voel de beweging in je buik van je adem, voel je zitvlak op een stoel, of voel je hele lichaam.
Nieuwe kansen
Als een pijnlijk gevoel is weggeëbd, kun je er over nadenken als je daar nog behoefte aan hebt. Pijnlijke emoties vertellen je altijd wat over je diepste wensen en behoeften. Van daaruit kun je op een constructieve manier kijken naar wat je nodig hebt. Die zangeres had misschien ontdekt dat ze behoefte aan troost had.
Heb jij behoefte aan individuele mindfulness training? Ik geef individuele mindfulness training in Amsterdam IJburg.
