Als je werkloos bent, kun je in een negatieve spiraal komen. De stress slaat toe, je gaat slechter voor jezelf zorgen en over jezelf denken, je wereld wordt kleiner, en zo ook je kansen. Psycholoog en loopbaancoach Ria Hulzebos legt uit hoe je jezelf staande houdt.
Werkloosheid kan iedereen overkomen
Werkloos worden, het kan iedereen overkomen. Momenteel overkomt het ook veel mensen. Reorganisaties, faillisementen, maar ook een functie die niet bij je past kan leiden tot werkloosheid. En dan heb ik het n niet over verkapte werkloosheid onder zzp’ers.
Werkloosheid is stressvol
Alleen al de gedachte werkloos te zijn, kan behoorlijk stressvol zijn. Laat staan als je al een tijd werkloos bent! Je hoofd en gevoel maken overuren. Het is een uitputtingsslag, want hoe snel en waar vind je een nieuwe baan? Je vraagt je af of dit misschien het moment is om het roer om te gooien en iets héél anders te gaan doen, maar wat dan? Én wat als je helemaal niet meer aan de bak komt? De hypotheek of huur moet wel betaald worden en wat te denken van de verdere kosten voor levensonderhoud. Leven kost nu eenmaal geld en hoe minder je hebt hoe duidelijker je dit voelt. Hoeveel je nodig heb, hangt van je situatie, behoeften en verwachtingen af. Het leven draait door en je bent nu eenmaal wel verantwoordelijk voor je eigen leven, je gezin en de verplichtingen die je bent aangegaan. Kortom: werkloosheid is stressvol.
Moedeloos door werkloosheid
Werkloosheid raakt aan je bestaanszekerheid en basislevensbehoeften: veiligheid, geborgenheid en voeden. Als overleven – eten en drinken en een dak boven je hoofd – je primaire levensprikkel wordt, raakt de rek er een beetje uit. Hoe langer de zoektocht naar een nieuwe baan duurt en de afwijzingen zich opstapelen hoe moedelozer mensen vaak worden: wat te doen als het toch niet lukt om weer aan de slag te komen en het huis niet verkocht raakt of als je geen andere betaalbare woning kunt vinden?
Reactiepatronen bij werkloosheid
Deze situatie kan je zo bezighouden, dat je je bijna niet meer kunt ontspannen. Je hoofd zit vol zorgen, je ziet allerlei doemscenario’ s voor je. Je wordt prikkelbaar, reageert je af op wie je dierbaar zijn, maakt je geliefde(n) verwijten, hebt geen zin meer in seks, isoleert je, vermijdt steeds vaker je vrienden. Of, misschien steek je je kop in het zand en probeer je de situatie te ontvluchten door juist op stap te gaan, door steeds meer te drinken of te roken om niet te hoeven denken. Deze situatie gaat niet vanzelf over. Raak echter het vertrouwen en het geloof in jezelf niet kwijt! Hoe moeilijk het nu ook lijkt, accepteer de situatie zoals deze is en verzamel (opnieuw) kracht om weer vooruit te gaan.
Jezelf staande houden
Zorg ervoor dat je niet geleefd wordt of dat je zwelgt in zelfmedelijden. Laat je leven niet bepalen door machteloosheidgevoelens als gevolg van je werkloosheid of door je angst je baan straks te verliezen. Vanzelfsprekend is het belangrijk dat je de realiteit niet ontkent en doet wat nodig is om je minimaal staande te houden. Blijf je ervan bewust dat je ook zelf positieve invloed op je situatie kunt uitoefenen. Om te beginnen op je gevoel. De banen liggen niet een-twee-drie voor het oprapen, maar je kunt wel bedenken en op een rijtje zetten wat jouw leven de moeite waard maakt. Door spanning en stress ben je meestal geneigd steeds minder te ondernemen, maar ga juist nu iets doen. Maak je hoofd leeg door lichamelijke inspanning. Ga bewegen, ga sporten: bijvoorbeeld naar de sportschool, wandelen, hardlopen, fietsen, tennissen, boksen, zwemmen. Mat je zelf af, zodat je je negatieve energie ontlaadt en je zorgen even vergeet.
Relaties bij werkloosheid
Pas op in een isolement te raken, mijd je vrienden niet, maar zoek ze juist op. Niet om tegen ze aan te zeuren, maar wel om je te uiten en dingen met ze te doen die je weer energie geven. Ga samen brainstormen, filosoferen over wat het leven – met al zijn ups en downs – de moeite waard maakt. Koester en geniet van de nabijheid van je geliefde. Door alle spanning en financiële perikelen hebben veel mensen in dit soort situaties geen zin in seks met hun geliefde en gaan zij intimiteit uit de weg, leven zij langs elkaar heen of maken elkaar verwijten. Dit is jammer, want een simpele aanraking, elkaars nabijheid voelen, kan het gevoel van verbondenheid meestal herstellen of zelfs versterken.
Vraag hulp bij werkloosheid
Doe wat je kunt zodat je om te beginnen je huidige situatie dragelijk maakt. Zet je gedachten op een rijtje. Zet de stappen die nodig zijn om jouw leven en jouw werk weer in de door jou gewenste richting te brengen. Doe dit met hulp van je geliefde, familie, vrienden en anderen in je sociale netwerk. Zoek professioneel advies of steun als deze hulp onvoldoende blijkt. Richt je op datgene wat veranderbaar is: door jezelf of met hulp van anderen. Leer om te gaan met zaken die nu eenmaal gebeuren en niet te beïnvloeden zijn of die voorlopig nog niet te veranderen zijn.
Tekst: psycholoog, loopbaancoach Ria Hulzebos
