Waarom kan seks zo lastig zijn in een relatie? Wat heeft seks met emotionele verbinding te maken? En helpt EFT relatietherapie bij problemen met seks?
Problemen met seks
De problemen met seks die ik in mijn praktijk vooral tegen kom zijn:
- Weinig tot geen seks hebben met elkaar
- Verschil in behoefte aan seks
- Verschillende seksuele behoeften die moeilijk matchen
- Geen zin in seks hebben
- Kwaliteit van seks in niet goed
- Onzeker voelen bij seks
- Niet kunnen praten over seks, door schaamte of angst voor afwijzing
- Niet of heel moeilijk een orgasme kunnen krijgen
Veel problemen met seks hebben te maken met de verbinding in de relatie. Bij een veilige verbinding in de relatie, neem je je eigen gevoelens en behoeften serieus en die van je partner ook. Je accepteert ze en zoekt samen naar mogelijkheden. Als je je niet gezien, niet belangrijk, afgewezen of niet goed genoeg voelt in je relatie, heeft dat invloed op je seksleven. Natuurlijk zijn er ook andere oorzaken van problemen met seks. Ik focus in deze blog op het eerste, maar ga later ook in op het tweede.
Wij zijn hechtende wezens
‘We are wired to connect’, is een bekende uitspraak van Sue Johnson, de grondlegger van EFT. We zijn neurologisch bedraad om ons te verbinden, we zijn hechtende wezens. We komen volkomen afhankelijk ter wereld en zijn om te overleven afhankelijk van anderen. Als onze ouders/verzorgers zich niet aan ons zouden hechten, zou hun zorg slecht zijn. En als wij ons niet zouden hechten aan onze ouders of verzorgers, zouden we niet veilig zijn. Kortom: hechting zit diep in ons verankerd omdat ons overleven er vanaf hangt.
Onveilige verbinding voelt gevaarlijk
Als volwassene neemt je behoefte aan hechting aan belangrijke anderen niet af. Je hebt behoefte aan emotionele verbinding, zorg en seks. Als je je niet veilig/zeker voelt in je relatie, bijvoorbeeld omdat je partner erg zijn eigen gang gaat, of veel kritiek heeft, dan gaan onze alarmbellen af. We hebben het nodig om ons gezien, geliefd en erkend te voelen door onze partner. Onveilige verbinding roept direct een vecht- of vluchtreactie op. Je kunt jezelf maar op twee manieren beschermen bij een gevaar (in relaties is dat het verlies van veilige verbinding):
- Gaan vechten voor verbinding in de vorm van kritiek of aanvallen, elke reactie is beter dan geen reactie.
- Of betrokkenheid gaan vermijden en relationele behoeften parkeren.
- Als je strategie niet werkt, geef je op. Je raakt emotioneel verdoofd.
Dit kan leiden tot relatiepatronen waarin je elkaar de tent uitvecht (zoek de boef-patroon), de een achtervolgt en de ander neemt afstand (het protest polka-patroon), of beide het hebben opgegeven (het verstijf en vlucht-patroon).
Hechtingsstijl
De strategie die je hanteert, heb je ontwikkeld als kind, bij je hechtingsfiguren. Dit heet hechtingsstijl. Je kunt het zien als de best mogelijke aanpassing in jouw situatie vroeger. Maar ook socialisatie speelt een (kleinere) rol. Vaak zie ik dat mannen meer de strategie hebben van terugtrekken, emoties onderdrukken, behoeften negeren of zelfs geblokkeerd hebben. Dit is de vermijdende hechtingsstijl. En bij vrouwen zie ik vaker de strategie van protesteren, duwen, trekken, achtervolgen. Dit is de angstige hechtingsstijl. Maar het kan ook andersom zijn, dat kom ik ook tegen.
Verbinding verlaagt stress
De hechtingsbehoefte is sterk op momenten dat iemand stress heeft of angstig is door onzekerheid of kwetsbaarheid. Eigenlijk is dit bij volwassenen niet anders dan bij kinderen, waar we dit algemeen accepteren. We houden een kind dat in paniek is vanzelfsprekend vast, waardoor de negatieve gevolgen minder drastisch hoeven te zijn. Volwassenen in angst vinden niet altijd een geruststellende arm om zich heen (letterlijk of figuurlijk). Zij trekken zich terug of protesteren als hun roep om verbinding niet gehoord wordt. Het terugtrekken of protesteren helpt juist niet om de steun te krijgen die je nodig hebt.
Verband onveilige verbinding en problemen met seks
De onveilige verbinding (te weinig emotionele verbinding, te veel kritiek, boosheid, etc) in je relatie heeft invloed op je seksleven. Je wilt misschien meer seks om je weer verbonden en veilig te voelen, of hebt juist geen zin in seks met een partner met wie je je niet verbonden voelt. Een EFT relatietherapeut zal daarom altijd zoeken naar verband tussen problemen met seks en de hechting in de relatie. Als de verbinding veilig wordt, je kunt je beide kwetsbaar opstellen en behoeften en gevoelens uiten en die van de ander accepteren, dan kun je ook goed over seks praten. En dan is veel mogelijk. Vandaar dat EFT relatietherapie bij problemen met seks een goede keuze kan zijn.
Onvervulde hechtingsbehoeften
Een EFT relatietherapeut richt zich op de emoties, want die laten zien welke onderliggende onvervulde hechtingsbehoeften er zijn. Een EFT relatietherapeut stimuleert het delen van kwetsbare emoties en behoeften en hier open voor staan. Als je partner je behoefte aan seks niet beantwoordt kan je het gevoel krijgen dat je niet belangrijk bent voor je partner. Als je partner klaagt omdat je geen zin in seks hebt, kan je je afgewezen voelen. Problemen met seks kunnen dus erg pijnlijk zijn! Bij problemen met seks speelt er dus op emotioneel niveau veel. Het kan al onveilig zijn voordat seks een probleem werd, maar het kan ook onveilig worden doordat seks minder vanzelf gaat en daar ‘onveilig’ mee omgegaan wordt.
De ander is het probleem
Vaak zie ik in mijn praktijk als stellen net beginnen met therapie een houding van: de ander is het probleem. Op het gebied van seks is dat: de ander veroorzaakt het seksprobleem. Die heeft te weinig zin, of is emotioneel niet beschikbaar waardoor seks niet aantrekkelijk is. De ander de schuld geven is logisch. Je voelt je rot door de houding van de ander. Een kind geeft de tafel de schuld van zijn pijn als hij zich eraan stoot. Dat is hoe het in relaties ook vaak werkt. We zien niet onze eigen rol. Je steekt je energie in bewijzen dat de ander de boeman is. Maar zo kom je niet verder. Het is belangrijk open te staan voor de emoties die er bij jezelf en je partner zijn. Want daar iets aan veranderen zorgt voor diepgaande verandering.
EFT relatietherapie bij problemen met seks
EFT richt zich in eerste instantie dus op de emoties en hechtingsbehoeften, en het herstellen of ontwikkelen van een veilige verbinding, waarin je open met elkaar kunt praten over gevoelens en behoeften. Als alle behoeften en gevoelens er mogen zijn, kun je makkelijker komen tot bevredigende oplossingen. Bij een veilige hechting aan elkaar, kun je open aandacht hebben voor je eigen seksuele behoeften en die van je partner. Je voelt je samen verantwoordelijk voor een bevredigend en gelijkwaardig seksueel leven voor beide. Dat is heel anders dan moeten vechten voor je behoeften, de ander beschuldigen, of ze maar gaan onderdrukken of erover zwijgen. Een bevredigend seksueel leven in een lange relatie is mogelijk. Er is dus wel een veilige verbinding nodig.
Seks ligt gevoelig
Door emotionele verwaarlozing of verlatenheid in het verleden kan een pijnplek ontstaan zijn, die telkens de kop op steekt. Een pijnplek als ‘ik ben niet goed genoeg’, ‘ik ben niet belangrijk’, ‘er is iets mis met mij’. Dat kan een pijnplek uit de kindertijd zijn, in de relatie zijn ontstaan of beide. Een slordige opmerking kan enorm pijnlijk raken, want op liefdesgebied is iedereen kwetsbaar. Als je met zo’n pijnplek niet goed omgaat, ontstaat ruzie uit angst. Vanuit die angst bescherm je de pijnplek door aan te vallen (denk aan: agressie, eisen stellen, verwijten maken) of verdedigen (denk aan: vluchten, stilzwijgen). Seks ligt bij veel mensen gevoelig. Dus slordige opmerkingen op dit gebied kunnen veel impact hebben en de relatie verslechteren.
De pijnplekken verzachten
Als de relatie veiliger is geworden, gaan we bij EFT relatietherapie nog een stapje verder. We hebben aandacht voor de pijnplekken en voor de angsten die daarbij komen kijken. De pijnplekken voelen en erover praten kan heel eng zijn. Je voelt je al kwetsbaar, moet je je dan ook nog kwetsbaar opstellen? Ja, want er is niets meer verzachtend voor de pijnplekken dan begrip, erkenning en een warme reactie van je partner. Het neemt ook veel angst weg als je partner je pijnplek kent en er rekening mee houdt.
Fysieke oorzaak van seksuele problemen of erg verschillende seksuele behoeften
Betekent dit dat stellen met een veilige emotionele verbinding altijd een bevredigend seksleven hebben? Die kans is wel groot, ze kunnen open over hun seksuele behoeften, wensen en gevoelens praten. Toch kan het zijn dat dit niet genoeg is. Er kunnen ook fysieke problemen zijn, zoals erectieproblemen of pijn bij het vrijen (als de oorzaak niet is te weinig opwinding). Dan kan een bezoek aan de huisarts of seksuoloog helpen. Ook kunnen de seksuele behoeften erg ver uit elkaar liggen. De een is avontuurlijker aangelegd en heeft meer behoefte aan intense seksuele prikkels dan de ander. Of meer behoefte aan seks of meer behoefte aan nieuwe ervaringen. Het vraagt veel moed om dan de mogelijkheden te bespreken. Daar kan een EFT relatietherapeut ook bij helpen.
Tips bij problemen met seks
- Lees het boek ‘Kom als jezelf‘ van seksuoloog Emily Nagoski. Dit boek helpt je ontdekken waardoor jouw lust opvlamt of juist vermindert.
- Zorg voor voldoende ontspanning in je leven en met elkaar. Je moet bij seks uit je hoofd kunnen komen.
- Als je moeite hebt met uit je hoofd komen, doe dan meer lichamelijke dingen, zoals een bodyscan-mediatie, yoga, sauna bezoek, wandelen, massages.
- Beleef seks van binnenuit, probeer los te laten hoe je overkomt, erbij ligt, ruikt, etcetera.
- Ken je eigen lichaam goed, ontdek wat je opwindt, wat fijn voelt en wees hier open over.
- Neem de tijd voor seks, vooral als het lastig is. Haal de druk eraf: je hoeft niets te bereiken, het gaat om het verkennen het samen ontspannen en genieten.
- Het is normaal om niet spontaan zin in seks te hebben, dat neemt vaak af bij langere relaties (bij vrouwen iha meer). Je hebt dan meer externe prikkels nodig om zin in seks te krijgen. Dat kan van alles zijn: opwindende beelden, verhalen, fantasieën, gesprekken, etcetera.
- Bezoek eens een tantra workshop om te kijken of dit iets voor jullie is.
- Als je je schaamt, benoem dit dan, dat remt schaamte af.
- Lees ‘Verlangen naar verbinding‘ van Brené Brown. Dit gaat over moedig zijn om jezelf te zijn en je kwetsbaar op te stellen. Dat is belangrijk voor goede verbinding en een goed seksleven.
- Lees ‘Hou me vast‘ van Sue Johnson, het EFT relatieboek, met informatie en oefeningen.
- Geef het niet op, seks kan niet alleen heel lekker zijn, het is ook een fantastische gezamenlijke hobby, is verbindend en ontspannend.