Een van de belangrijke thema’s in relaties is ruimte innemen. Ruimte geven en nemen speelt in alle relaties; met je partner, collega’s, broers en zussen, vriendinnen, etcetera. Neem of krijg je genoeg ruimte, of geef je teveel of te weinig ruimte aan de ander? Als de balans niet goed is, wringt dit en betaal je er vroeg of laat een prijs voor.
Ruimte innemen betekenis
We zeggen makkelijk ‘Die neemt veel ruimte in’ en hebben daar dan ook een beeld bij. Maar wat betekent ruimte innemen eigenlijk? Ruimte innemen in relaties betekent dat je zegt: ik ben er ook, mijn behoeften, belangen en gevoelens tellen ook. Vaak is dit de behoefte aan iets doen, aan aandacht, of aan een luisterend oor. Het is belangrijk om ruimte in te nemen, omdat je anders gefrustreerd raakt of somber wordt en niet uit de verf komt. Je kunt proberen alleen relaties op te zoeken waarin jij die ruimte vanzelf krijgt, maar je leert meer van relaties waarbij dit niet makkelijk gaat. Die kun je zien als kans om te groeien.
Te veel of te weinig ruimte innemen wreekt zich
Je kent het vast wel: een collega die weinig zegt tijdens vergaderingen. Een vriend die altijd het hoogste woord voert. Een zus die steeds weer op de voorgrond treedt of dominant is. Of misschien heb je een partner die doet waar hij zin in heeft en vergeet af te stemmen met jou. Of je hebt een partner die zich altijd voor iedereen uitslooft, inclusief jou. Teveel of te weinig ruimte innemen zorgt voor schuld. Je bent iemand iets verschuldigd of andersom. En in welke positie je je ook bevindt, het voelt niet lekker. Als de balans niet herstelt, gaat dit zich vroeg of laat wreken. Er ontstaan irritaties, openlijke strijd, of iemand haakt af, misschien wel ineens.
Hoeveel ruimte nam jij vroeger in?
De plek in je gezin van herkomst, de dynamiek tussen de gezinsleden en eigenschappen van je ouders, hebben veel invloed op hoeveel ruimte je nu inneemt in relaties. Misschien bleef je vroeger op de achtergrond, dat was veilig. Of misschien kon je niet meer ruimte innemen omdat jullie met velen waren, of omdat je de jongste was. Of misschien was je haantje de voorste, de grappige, slimme of bijzondere en zorgde je zo wel voor genoeg aandacht. Als je te weinig ruimte hebt ingenomen kan het zijn dat je dit blijft doen. Ook kan het zijn dat je nu juist het tekort van vroeger aan het compenseren bent door nu extra veel ruimte ‘op te eisen’. Als je altijd al veel ruimte innam is de kans groot dat je dat nu nog doet omdat je het gewend bent. Je weet niet goed wat ruimte geven is.
Balans in ruimte nemen en geven
Een perfecte balans in ruimte nemen en geven is vrijwel nooit mogelijk, en vaak ook niet wenselijk. Soms is het goed om de ander meer ruimte te geven, dan is dit echt even belangrijk. Of misschien moet jij tijdelijk echt even ruimte krijgen. Als de balans op een wat langere termijn maar klopt. Als dat niet zo is, voel je je ofwel schuldig of je irriteert je aan de ander (of bent verdrietig). Dan is het tijd om eens te praten over ruimte geven en nemen. Het helpt daarbij om je te herinneren dat jij en anderen vaak oude patronen herhalen of een tekort van vroeger aan het compenseren zijn. Dit is geen reden om een disbalans te accepteren, maar maakt je eigen gedrag en dat van anderen begrijpelijk. Zie het als een interessant onderwerp om met anderen over te praten. Als je met een nieuwsgierige, milde houding het gesprek aangaat is de kans op succes groot.
Je neemt meer of minder ruimte in dan je denkt
Het kan zijn dat je meer ruimte inneemt dan je denkt. Misschien heb je heel veel behoefte aan je gang gaan, aandacht, of hulp om jouw doelen te bereiken, omdat je vroeger tekort hebt gehad. Dan is het nooit genoeg. Het voelt dan ook echt alsof je te weinig ruimte inneemt, terwijl de balans wel goed is of zelfs in jouw ‘voordeel’ uitvalt. Het kan ook zijn dat je veel minder ruimte inneemt dan je denkt. Misschien denk je al snel: nu een ander laten praten, of: ik ben wel erg veel aan het woord, of: drijf ik nu niet mijn zin door? Terwijl een ander dat helemaal niet zo ervaart. Er is maar een manier om dit te ontdekken: het onderzoeken. Doe het dan wel met mensen waar je veel contact mee hebt; collega’s, partner’s, goede vrienden waar je bijvoorbeeld ook mee op vakantie gaat, hebben er vast wel een beeld van. Het kan ook zijn dat je in de ene relatie erg veel ruimte inneemt en in de andere relatie niet.
Tip ruimte innemen voor jezelf
Bedenk eerst op welke manier je meer ruimte wilt innemen. Wil je meer aandacht voor jouw verhaal? Voor jouw behoeften? Meer ruimte voor jouw belang, mening, ideeën, talent? Bedenk dan wat je zou doen als je de ruimte daarvoor kreeg. Maak het zo concreet mogelijk. Eventueel hak je het op in stapjes. En zet dan de stap. Als je belemmerd wordt door negatieve gedachten, zeg dan: ‘Deze gedachte werkt niet voor mij’. Als je gehinderd wordt door angst, neem de angst dan onder de arm en doe het met angst en al. Moedig zijn betekent niet vrij van angst zijn, maar iets doen wat je spannend vindt. Als je geen stappen zet kun je je afvragen wat je daarmee wint. Is dat nu echt belangrijker?
Ruimte innemen voor jezelf lukt niet
Als ruimte innemen voor jezelf niet lukt, of je voelt je er erg schuldig bij, dan is het belangrijk je hier niet bij neer te leggen. Je bent hier niet om jezelf weg te cijferen en niet te laten zien. Als dit speelt in een belangrijke relatie dan kun je hulp zoeken van een coach, relatietherapeut of mediator. Als het een minder belangrijke relatie is kan dat ook, maar kun je je ook afvragen hoeveel energie je er in wilt steken en of je de motivatie nog voelt. Misschien heb je al (te) veel geprobeerd.